پایان نامه بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانشجویان رشته های علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

پایان نامه بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانشجویان رشته های علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر 

مقدمه :

مطالعات نشان داده است که بشر اصولاً بکارگیری روشهای خلاق را در یادگیری ترجیح می دد و روشهایی نظیر کاوش ، لمس کردن و پرسش و آزمایش و دنبال مجهول رفتن و نظریه دادن ، معلمین برخلاف متعلمین اغلب طرفدار دیکته کردن دانش و اطلاعات هستند ، تحقیقات نشان داده است که بسیاری از مطالب درسی ، اگر نگوییم همه ی آنها با روشهای خلاق بسیار با صرفه تر و موث تر است روشهای دیکته کردن آموخته می شوند علاوه بر آن بسیاری از افراد واکنشی بسیار قوی نسبت به یادگیری خلاق از خود نشان می دهیم ، آنها روشهایی که این امکان و اجازه را می دهد و از آنها می خواهد که خود دنبال مجهول و کشف پاسخ بروند ، میزان یادگیری بسیار بالا و در روشهایی که اطلاعات به آنها دیکته می شود ، سرعت و میزان یادگیری بسیار پایینی داشته اند. یادگیری از طریق بکارگیری استعدادهای خلاق ، عموماً به شکل های درک مسأله ، یا نواقص ، حدس زدن و ساختن فرضیه درباره راه حل آن، آزمایش کردن این حدسیات ، تجدید نظر و اصلاح حدسیات و استخراج نتایج آزمایش بروز می کند . در این فرایند یکی از غرایض قوی بشری نقش مهمی بر عهده می گیرد و آن تنشی است که بشر در مقابل یک مجهول یا غیر حقیقت احساس می کند . او سعی دارد به صورتی خود را از این تنش آزاد سازد و این انگیزه او را وادار به پرسیدن و حدس زدن و پی گیری مطلب می نماید حتی پس از حدس زدن ، تردید درباره صحت حدس هنوز باعث نارضایتی است . در دنیای پیچیده کنونی که شاهد رقابت های بسیار فشرده جوامع گوناگون برای دستیابی به جدیدترین فناوری و منابع قدرت هستیم افراد تیزهوش و دارای هوش هیجانی که خلاق هستند و صاحبان اندیشه نو و تفکر واگرا به مثابه گرانبهاترین سرمایه ها از جایگاه بسیار والا و ارزشمندی برخوردار است و در چنین عصری باید برای اداره سازمان های گوناگون اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی و آموزش و به نوآوری و نوجویی و نظرخواهی و بهره گیری از دستاوردهای اخلاقی ، علمی و فنی بشر همت گذاشت . امروز جامعه بیش از هر زمان دیگر به افراد هوشمند و خلاق نیاز دارد ، هر قدر جهانی که در آن زندگی می کنیم پیچیده تر می شود نیاز به شناسایی و پرورش ذهن های خلاق و آفریننده نیز بیشتر و شدیدتر می گردد به همین دلیل در شرایط کنونی ، مسأله خلاقیت از مهمترین مسائل در قلمرو روانشناسی آموزشگاهی است  و همین طور رابطه نزدیکی با هوش به خصوص هوش هیجانی دارد . با توجه به این امر باید مدیرانی مبتکر و خلاق را برای رده های متفاوت مدیریت برگزید ، مدیران توانمندی که قادر باشند با اتخاذ تدابیر و شیوه های بایسته به ویژه در دستگاه آوزش و پرورش و مراکز دانشگاهی زمینه را برای تجلی بروز استعدادها و خلاقیت دانشجویان فراهم آورد . اگر با استناد به نظر ژان کیا ژه هدف اصلی آموزش در مراکز دانشگاهی و آموزش و پرورش را آفرینش و به ویژه آفرینش انسان های توانا به انجام دادن کارهای نو و انسان های خلاق و نوآفرین و کاشف بدانیم . 

شرایط خلاقیت

منشأ تولید خلاقیت چیست ؟ آیا می توان خلاقیت را به توانایی ویژه ای از صفات شخصیتی نسبت داد ؟ یا اجزای دیگری هستند که در این فرایند نقش بازی می کنند ؟ تحقیقات نشان داده است که عوامل اجتماعی و محیطی نقش های عمده ای در عملکرد خلاقاه ایفا می کنند . ارتباط قوی و مثبتی بین حالت انگیزشی شخص – جهت گیری انگیزشی – و خلاقیت وجود دارد . تا حد زیادی این محیط اجتماعی است یا لااقل برخی از جنبه های محیط است که این جهت گیری را تعیین می کند در همین ارتباط ما از اصل انگیزش درونی خلاقیت سخن خواهیم گفت . مطابق با این اصل مردم زمانی خلاق می شوند که از طریق علاقه ، لذت ، رضایت و چالش در انجام کار احساس برانگیختگی کنند نه به وسیله فشارهای و اجبارهای بیرونی .

انگیزش درونی چیست ؟

درانگیزش درونی تعاریف زیادی عنوان شده است . اخیراً برخی از روان شناسان اجتماعی ( لپر گرین ، نیس بت 1973 ) انگیزش درونی را از جنبه شناختی تعریف کرده اند آنها عقیده دارند : اگر افراد درک کنند که به واسطه علاقه خود در فعالیتهایشان مشغول هستند . بطور بیرونی انگیخته می شوند . مطابق با این نظریه کروگلانسکی ( 1975 ) آن را به دو طبقه درونزاد و برونزاد تقسیم کرد . وقتی صحبت از درونزاد می شود منظور این است که هدف از انجام کاری را در درون آن قرار دارد و در نوع برونزاد فعالیت به عنوان ابزاری در نظر گرفته می شود که منتهی به هدفی به هدف بیرونی می شود .

تأثیرات اجتماعی و محیطی

مطالعاتی در مورد تأثیر محدودیت یا انگیزش اجتماعی _ محیطی انجام گرفته است . در این مطالعات از گروههای آزمایشی و کنترل استفاده شده است . گروههای آزمایشی در شرایطی با پاداش ، پسخوراند یا محدودیت کار می کردند . اما گروههای کنترل هیچ کدام از این شرایط را نداشتند . هیچ کدام از گروهها از آزمایش با خبر نبودند . محققان بدین طریق تأثیر انواع محدودیت ها را نشان داده اند. در آزمایش به عمل آمده ، جایزه نقدی سبب بیشترین توجه شد ( تجربه انجام یک کار برای دریافت پول ، انگیزش درونی آزمودنی را بطور معنی داری کاهش می دهد ) ، مع هذا پرداخت پول نقد تنها پاداشی نیست که چنین اثر کاهشی دارد . علاوه بر پرداخت جایزه نقدی ، محدودیت بیرونی نیز کاهش انگیزه درونی دارند . لپر و گرین تأثیر نظارت و مراقبت را بر علاقه درونی کودکان مورد بررسی قرار دادند . نتیجه به دست آمده حاکی از تأثیرات کاهنده نظارت برانگیزش درونی آنها در حین انجام تکالیف بود . با توجه به این مسأله سئوالی که مطرح می شود این است که آیا چنین عواملی می تواند خلاقیت آزمودنیها را نیز تحت تأثیر قرار دهند ؟

تأثیر محدودیتها بر جنبه های مرتبط با خلاقیت در عملکرد

در تحقیقی که به وسیله لپرو دیگران برای بررسی تأثیر جایزه بر خلاقیت کودکان انجام گرفت معلوم شد که کودکانی که در ابتدا از روی علاقه و انگیزش درونی کار خود را بخوبی انجام می دادند بعد از این که یاد گرفتند کار خود را به ازای دریافت پاداش انجام دهند ، از میزان انگیزش آنها کاسته شد . این کودکان وقت کمتری برای کار اختصاص می دادند و علاقه آنها همچنان کاهش می یافت ، بعلاوه کیفیت کارایی افراد نیز در مقایسه با آنهایی که منتظر دریافت پاداش نبودند ، پایین تر بود .

فهرست

مطالب                                                                                                              صفحه

فصل اول : كلیات                                                                          1

مقدمه                                                                                        2

بیان مساله                                                                                4

سوال مسئله                                                                              5

اهمیت و ضرورت تحقیق                                                             6

زمینه تحقیق                                                                              7

فصل دوم : پیشینه و ادبیات تحقیق                                               9

مرور سوابق نظری و پیشینه مورد مطالعه                                    10

ادبیات و پیشینه تحقیق                                                                12

اجزاء خلاقیت                                                                             20

هوش و خلاقیت                                                                         21

خلاقیت و پیشرفت تحصیلی                                                         23

خلاقیت و جنسیت                                                                       28

رشد خلاقیت                                                                              30

نقش معلم در پرورش خلاقیت                                                      31

خلاقیت چیست                                                                           34

شرایط خلاقیت                                                                           37

انگیزش درونی چیست                                                                39

تاثیرات اجتماعی و محیطی                                                          40

تاثیر محدودیتها بر جنبه های مرتبط با خلاقیت در عملكرد              41

ده گام به سوی تقویت خلاقیت                                                     42

روش آموزش خلاقیت                                                                45

طبقه بندی مسائل                                                                       46

آموزش مهارتهای حل مساله                                                       47

فهرست

مطالب                                                                                      صفحه

اهمیت دادن به دستاوردهای خلاقانه طلادگیرنده                            48

بگذارید كودكان تجربه كنند                                                         49

كشف استعدادهای ویژه هر دانش آموز                                        50

جو كلاسی و خلاقیت                                                                  52

روش های آموزش خلاقیت به دانش آموزان                                 54

اسباب بازیهای مناسب برای كودكان                                            59

استفاده از مواد رنگی                                                                  60

توصیف عوامل مانع خلاقیت                                                        61

كمرویی مانع ایده هاست                                                             62

ضرورت توجه به خلاقیت دركودكان و نوجوانان                           63

ویژگی های افراد خلاق                                                               64

رشد خلاقیت در بچه ها                                                               65

عوامل سركوب خلاقیت                                                               67

ما و خلاقیت                                                                              68

نقش معلم                                                                                  70

وظیفه ی اولیا                                                                            73

امكانات ما برای ایجاد خلاقیت                                                      76

نتیجه گیری                                                                               81

پشنهادها                                                                                   82

بها دادن به هنر های كودكان جهت پرورش خلاقیت                       97

هوش هیجانی را بشناسیم                                                           98

چگونه می توان در هوش هیجانی پیشرفت كرد                              102

مولفه های هوش هیجانی                                                             105

سنجشی برای هوش هیجانی                                                       108

فهرست

مطالب                                                                                      صفحه

هوش هیجانی EI                                                                       109

هوش هیجانی خود را بیازمایید                                                    111

اهمیت اندازه گیری هوش هیجانی                                                 113

تعریف و پیشینه هوش هیجانی                                                    114

پیشینه مطالعه هوش غیر شناختی                                                116

فصل سوم :  روش تحقیق                                                           124

جامعه مورد مطالعه                                                                    125

ابزار اندازه گیری تحقیق                                                              126

معرفی آزمون خلاقیت تورستون (CREE)                                   129

اعتبار آزمون                                                                             131

روش آماری مربوط به فرضیه ها                                                   132

روش تحقیق                                                                               133

فصل چهارم : یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها                                  134

مقدمه                                                                                        135

جدول 1-4 نمرات خام آزمودنی ها از آزمون خلاقیت                         136

جدول 2-4 نتایج بدست آمده فرضیه اول                                          138

جدول 3-4 نمرات خام پسران و دختران                                           139

جدول 4-4 نتایج بدست آمده فرضیه دوم                                         141

جدول 5-4 نتایج بدست آمده فرضیه سوم                                        142

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری                                                     143

بحث و نتیجه گیری                                                                      144

پیشنهادات                                                                                  147

محدودیت ها                                                                               148

منابع و ماخذ                                                                               149

ضمائم                                                                                       150